Šta je EMDR?
Um često može sebe izliječiti prirodno, na isti način kao i tijelo. Veći dio ovog prirodnog mehanizma za suočavanje deševa se tokom sna, posebno tokom brizih pokreta očiju (REM faza sna, u REM fazi najviše sanjamo – skraćenica od engleskog izraza rapid eye movement, odnosno brzo pomeranje oka) u snu. Francine Shapiro razvila je metodu desenzitizacije i reprocesiranja pokretima očiju (EMDR) 1987. godine, koristeći ovaj prirodni process kako bi se uspješno liječio posttraumatski stersni poremećaj (PTSP). Od tada, EMDR se koristi za efikasno liječenje širokog spektra problema mentalnog zdravlja.
Šta se dešava kada ste doživjeli traumu?
Većinu vremena vaše tijelo rutinski obrađuje nove informacije i iskustva bez da ste vi toga svjesni. Međutim, kada se desi nešto neuobičajeno, i vi ste traumatizirani zastrašujućim događajem (npr. saobraćajna nesreća) ili ste neprestano izloženi nevolji (npr. zanemarivanje u djetinjstvu), vaš prirodni mehanizam za suočavanje može postati preopterećen. Ova preopterećenost može proizilaziti iz uznemirujućih iskustava koja su ostala zaleđena u vašem mozgu ili su „neprocesirana“. Takva „neprocesirana“ sjećanja i osjećanja su sačuvana u limbičkom sistemu mozga u „sirovom“ i emocionalnom obliku, prije nego u verbalnom obliku. Ovaj limbički sistem održava traumatska sjećanja u izolovanoj mreži memorije koja je povezana sa emocijama i fizičkim senzacijama, a koja je isključena iz kore mozga gdje se koristimo jezikom za čuvanje sjećanja. Traumatska sjećanja limbičkog sistema mogu biti stalno trigerovana/aktivirana kada doživite događaje slične teškom iskustvu kroz koje ste prošli. Sjećanje je često zaboravljeno, ali bolna osjećanja kao što su anksioznost, panika, ljutnja ili očaj stalno se aktiviraju u sadašnjosti. Zbog toga vaša sposobnost da žive u sadašnjosti i učite iz novih iskustava može postati inhibirana. EMDR pomaže stvoriti veze između memorijskih mreža mozga, omogućavajući da vaš mozak obradi traumatsko sjećanje na veoma prirodan način.
Kako izgleda EMDR seansa?
EMDR koristi prirodnu sposobnost izlječenja vašeg tijela. Nakon temeljite procjene, biće vam postavljena konkretna pitanja o određenom uznemirujućem sjećanju. Pokreti očiju, slični onima tokom REM faze spavanja, biće jednostavno ponovo stvoreni traženjem od vas da gledate terapeutove prste/šaku dok se kreće tamo-vamo preko vašeg vidnog polja. Ponekad se umjesto toga koristi šipka pokretnih svjetala ili slušalica. Ti pokreti trajaće kratko vrijeme, a zatim će biti zaustavljeni. Tada će od vas biti zatraženo da podnesete izvještaj o iskustvima koje ste imali tokom svakog od tih setova pokreta očiju. Iskustva tokom seanse mogu obuhvatati promjene u mislima, slikama i osjećajima.
Sa ponovljenim setovima pokreta očiju, sjećanje se mjenja na takav način da se gubi njegov bolni intenzitet i jednostavno postaje neutralno sjećanje događaja u prošlosti.
Druga povezana sjećanja mogu se takođe izliječiti u isto vrijeme. Ovo povezivanje srodnih sjećanja može dovesti do dramatičnog i brzog poboljšanja u mnogim aspektima vašeg života.
Za šta se EMDR može koristiti?
Osim njegove upotrebe za liječenje posttraumatskog stresnog poremećaja, EMDR se uspješno koristi za liječenje:
- anksioznosti i paničnih napada
- depresije
- stresa
- fobija
- problema sa spavanjem
- komplikovanog žalovanja
- zavisnosti
- boli, fantomskeboli uda
- samopoštovanjai straha od javnog nastupa
Može li bilo ko imati koristi od EMDR?
EMDR može ubrzati terapiju rješavanjem uticaja vaših prošlih trauma i omogućavajući vam da živite potpuno u sadašnjosti. Međutim, to nije odgovarajuće za svakoga. Proces je brz, i bilo koja uznemirujuća iskustva, ako se dogode uopšte, traju relativno kratko vrijeme. Ipak, morate biti svjesni i spremni da iskusite, snažne osjećaje i uznemirujuće misli, koje se ponekad javljaju tokom sesije.
Koliko dugo traje tretman?
EMDR može biti kratak usmjeren tretman ili dio dužeg psihoterapijskog programa.
EMDR sesije mogu trajati 60 do 90 minuta.
Hoću li zadržati kontrolu?
Tokom EMDR terapije, vi ćete zadržati kontrolu, potpuno budni i svjesni. Ovo nije oblik hipnoze i možete zaustaviti proces u bilo kojem trenutku. Tokom seanse, terapeut će podržati i olakšati vaše vlastito samoliječenje i intervenisati što je manje moguće. Reprocesiranje /Prerada se obično doživljava kao nešto što se događa spontano, i nove veze i spoznaje nastaju sasvim prirodno iznutra. Kao rezultat toga, većina ljudi doživljava EMDR kao prirodnu i veoma osnažujuću terapiju.
Koji dokazi postoje da je EMDR uspješan tretman?
EMDR je inovativan klinički tretman koji je uspješno pomogao više od miliona osoba.Valjanost i pouzdanost EMDR je utvrđena rigoroznim istraživanjima.
Sada postoji devetnaest kontrolisanih studija EMDR-a što je čini najtemeljnijom istraženom metodom koja se koristi u liječenju traume, (detaljnije na www.emdr-europe.org i www.emdr.org) i preporučuje od strane Nacionalnog instituta za zdravlje i kliničku izvrsnost (NICE) kao efikasan tretman za PTSP.